Tymczasowy paszport – co to jest i jak go wyrobić?

Paszport tymczasowy to pełnoprawny dokument paszportowy Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą podobnie jak zwykły paszport. Różni się jednak od standardowego paszportu przede wszystkim okresem ważności oraz trybem wydawania. 

Paszport tymczasowy – ile jest ważny?

Jak sama nazwa wskazuje, paszport tymczasowy jest ważny krócej (maksymalnie 365 dni) od daty wydania – termin ważności zawsze jest wpisany w dokumencie. To, ile ważny jest paszport tymczasowy, zależy od powodu, z jakiego został wydany. Na przykład paszport tymczasowy wydany na czas konkretnej podróży służbowej czy powrotu do kraju może otrzymać ważność tylko na okres tego wyjazdu (np. 1 miesiąc). Po upływie wskazanej daty dokument traci ważność i nie można go już używać.

Paszport tymczasowy ma taką samą moc prawną na granicy jak paszport biometryczny, jednak brak cech biometrycznych rodzi pewne ograniczenia w podróżowaniu bezwizowym. Wiele krajów (zwłaszcza UE i strefy Schengen) uznaje każdy paszport RP, więc wjazd z tymczasowym dokumentem nie stanowi problemu. 

Niemniej istnieją państwa wymagające paszportów z chipem do korzystania z ułatwień wjazdowych. Przykładowo, aby polecieć do Stanów Zjednoczonych bez wizy w ramach Visa Waiver Program, konieczny jest paszport biometryczny z chipem. Osoba z paszportem tymczasowym musiałaby w takiej sytuacji uzyskać normalną wizę wjazdową.

Z kolei, jeśli ktoś posiada ważną wizę w starym (unieważnionym) paszporcie biometrycznym, to może na podstawie tej wizy i nowego paszportu tymczasowego wjechać do USA – ale musi pokazać zarówno wizę, jak i oba paszporty, a decyzja graniczna i tak zależy od służb imigracyjnych.

Zgodnie z art. 48 ust. 1 Ustawy z dnia 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych (Dz.U. 2022 poz. 350), paszport tymczasowy przysługuje obywatelowi polskiemu w konkretnych sytuacjach. Jakich?

• Jeśli przebywasz poza granicami RP i czekasz na odbiór paszportu biometrycznego, możesz otrzymać dokument tymczasowy na ten okres. Przykładem jest sytuacja, gdy twój paszport stracił ważność lub został zgubiony za granicą i złożyłeś wniosek o nowy – konsul wyda paszport tymczasowy, abyś mógł wrócić do domu i załatwić bieżące sprawy,
• Paszport tymczasowy wydaje się osobom, od których chwilowo nie da się pobrać odcisków palców. Taka sytuacja może dotyczyć np. poważnego urazu dłoni, oparzenia czy innej przeszkody medycznej, która uniemożliwia złożenie odcisków palców wymaganych do paszportu biometrycznego. Jeśli przeszkoda ma charakter czasowy (tzn. po wyzdrowieniu będzie można pobrać odciski), zamiast czekać, można w międzyczasie otrzymać paszport tymczasowy,
• Nagłe przypadki losowe to najszersza kategoria obejmująca sytuacje, w których wydany może zostać dokument. Jedna z nich to brak paszportu, gdy już jesteś na lotnisku.

Taki dokument wydaje się też w nagłych, udokumentowanych przypadkach związanych m.in. z: 

• koniecznością powrotu do miejsca stałego pobytu, 
• ciężką chorobą lub śmiercią członka rodziny, 
• pilną podróżą związaną z działalnością zawodową, 
• wyjazdem dzieci w ramach nauki lub rozwoju ich umiejętności oraz potrzebą zapewnienia im opieki.

Organ paszportowy może żądać dokumentów potwierdzających te okoliczności (np. zaświadczenia lekarskiego, aktu zgonu, pisma od pracodawcy), aby mieć pewność, że sytuacja rzeczywiście wymaga natychmiastowego wyjazdu,

• Szczególna sytuacja dotyczy osób, którym nie nadano numeru PESEL, a przebywają za granicą i zaistniały ważne okoliczności, w których wydanie paszportu tymczasowego jest niezbędne dla ochrony ich istotnych praw lub interesów. Ten przypadek może dotyczyć np. noworodka urodzonego za granicą, który nie ma jeszcze nadanego PESEL ani polskiego paszportu – w wyjątkowej sytuacji konsul może wydać mu paszport tymczasowy, jeśli nie ma czasu na nadanie numeru PESEL,
• Ustawa przewiduje także, że w szczególnie uzasadnionych sytuacjach paszport tymczasowy może otrzymać osoba, która posiada już ważny paszport (biometryczny, dyplomatyczny lub służbowy). Taka furtka prawna jest rzadko wykorzystywana – może dotyczyć np. sytuacji, gdy Twój paszport jest w użyciu (np. w ambasadzie innego kraju w celu uzyskania wizy) i nie możesz go odzyskać na czas kolejnego pilnego wyjazdu. Wówczas wyjątkowo można wydać drugi dokument w formie paszportu tymczasowego. Decyzję taką podejmuje minister właściwy do spraw wewnętrznych lub upoważniony wojewoda.

Pamiętaj też, że każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie. Nawet jeśli uważasz swoją sytuację za nadzwyczajną, organ paszportowy może ocenić inaczej i odmówić wydania dokumentu (w formie decyzji administracyjnej). Dlatego zawsze najlepiej przedstawić jak najwięcej informacji i dowodów uzasadniających prośbę o paszport tymczasowy.

Procedura uzyskania paszportu tymczasowego jest podobna do wyrabiania zwykłego paszportu, z tą różnicą, że musisz wykazać szczególne okoliczności. Możesz też liczyć na szybsze załatwienie sprawy niż w przypadku dokumentu biometrycznego. 

Wyrobienie paszportu tymczasowego – to zapamiętaj!

1. Wniosek o paszport tymczasowy

Formularz wniosku wypełnisz w urzędzie wojewódzkim lub konsulacie – nie jest dostępny online dla dorosłych. Do wniosku dołącz aktualne zdjęcie, dowód opłaty i dokument tożsamości (np. dowód osobisty lub poprzedni paszport). W przypadku nagłej potrzeby (np. śmierć w rodzinie, leczenie, podróż służbowa), urząd może poprosić o dokument potwierdzający okoliczność.

2. Wniosek o paszport tymczasowy dla dziecka

Składają go oboje rodzice lub opiekunowie prawni. Dziecko powyżej 5 lat musi być obecne w urzędzie, a zgodę drugiego rodzica można wyrazić także online (e-usługa przez Profil Zaufany). Konieczne są: zdjęcie dziecka, dowód opłaty i – w razie potrzeby – polski akt urodzenia.

3. Paszport tymczasowy online

Dostępny jedynie dla dzieci do 12 lat za granicą – rodzice mogą złożyć e-wniosek do konsulatu przez ePUAP. Dorośli muszą złożyć wniosek osobiście – nie ma możliwości pełnej procedury online.

4. Gdzie złożyć wniosek?

W Polsce – w dowolnym punkcie paszportowym, niezależnie od miejsca zameldowania. Za granicą – w najbliższym konsulacie RP. W wyjątkowych sytuacjach można uzyskać paszport tymczasowy od ręki na lotniskach (Warszawa, Kraków, Gdańsk, Katowice, Poznań, Wrocław), jeśli wylecisz za granicę w ciągu 1–2 dni roboczych i okażesz bilet.

5. Paszport tymczasowy – ile kosztuje?

Standardowa opłata wynosi 30 zł i obowiązuje wszystkich – niezależnie od wieku czy sytuacji. Za granicą płacisz równowartość tej kwoty w walucie lokalnej. Opłaty nie podlega zwrotowi, a dokument wydawany z urzędu (np. w sytuacjach kryzysowych) może być bezpłatny.

6. Paszport tymczasowy – ile się czeka?

Czas oczekiwania zależy od sytuacji – w urzędzie wojewódzkim to zazwyczaj 1–3 dni robocze. W nagłych przypadkach (i przy okazaniu biletu) dokument może być wydany szybciej. 

7. Odbiór dokumentu

Paszport odbierzesz osobiście w miejscu złożenia wniosku. Dla dziecka dokument może odebrać rodzic – dziecko nie musi być obecne. Sprawdź dane w paszporcie od razu przy odbiorze.

Wypada Ci nagła podróż zagraniczna? Ubezpieczenie turystyczne możesz kupić nawet na kilka dni przed wyjazdem. W LINK4 możesz to zrobić najpóźniej na 1 dzień przed wyjazdem. Gdy jesteś już za granicą to ochrona ubezpieczeniowa może się rozpocząć za 3 dni od zakupu.  

A jaką ochronę warto sobie zapewnić? Przy wyjazdach zagranicznych polecamy wykupić przede wszystkim ubezpieczenie kosztów leczenia i pomocy assistance. Dzięki niemu zorganizujemy i pokryjemy koszty leczenia w przypadku nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku. Pamiętaj, że nawet w krajach europejskich, gdzie obowiązuje EKUZ, nie zawsze służba zdrowia jest w pełni bezpłatna. Kiedy posiadasz ubezpieczenie w LINK4, to my zajmiemy się pokryciem wszelkich kosztów do wysokości sumy ubezpieczenia, np. opłaty za hospitalizację, transport do szpitala czy pomocy w powrocie do kraju. 

W LINK4 ubezpieczenie turystyczne możesz rozszerzyć również o:

• NNW – zapewnia świadczenie w razie gdy w wyniku wypadku doznasz uszczerbku na zdrowiu, 
• OC w życiu prywatnym – gdy nieumyślnie spowodujesz wypadek i osoba trzecia poniesie szkodę, 
• Ubezpieczenie bagażu podróżnego – zapewnia odszkodowanie w razie utraty bagażu w podróży. 

Ofertę dotyczącą ubezpieczenia podróżnego LINK4, znajdziesz na stronie z naszym kalkulatorem oraz w OWU Podróże.

Gdy losowe wydarzenia krzyżują Ci plany, a potrzebujesz szybko zdobyć dokument uprawniający do podróży zagranicznej, możesz złożyć wniosek o wydanie paszportu tymczasowego – tak w Polsce, jak i za granicą (w ambasadzie lub konsulacie). Dokument ten nie posiada biometrii i wydawany jest tylko w wyjątkowych okolicznościach, opisanych w ustawie. 

Ale pamiętaj! Przed podróżą, sprawdź wymagania kraju docelowego – czy akceptuje paszport tymczasowy i na jakich warunkach. 

Przed wyjazdem zagranicę warto też wykupić ubezpieczenie turystyczne! W LINK4 wykupisz je od ręki, w kilka chwil – online, telefonicznie lub stacjonarnie u agenta współpracującego z LINK4. Ofertę ubezpieczeń podróżnych możesz sprawdzić na naszej stronie z kalkulatorem online lub dzwoniąc na infolinię pod numer 22 444 44 79. 

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: Ubezpieczenie turystyczne Albania, Ubezpieczenie turystyczne Izrael

Czy mogę wyrobić paszport tymczasowy dla dziecka?

Tak, dziecku można wyrobić paszport tymczasowy, jeśli wymaga tego sytuacja, np. nagły wyjazd. Wniosek składają oboje rodzice lub opiekunowie, a dziecko powyżej 5. roku życia musi stawić się w urzędzie. Zgoda rodziców może być złożona pisemnie lub przez e-usługę. Od 2023 r. możliwe jest złożenie wniosku online do konsulatu za granicą.

Ile kosztuje wyrobienie paszportu tymczasowego?

Paszport tymczasowy kosztuje 30 zł. Za granicą opłatę wnosi się w walucie lokalnej (np. ok. 9–10 euro, 18 USD). Konsulaty podają szczegóły opłat na swoich stronach. W wyjątkowych sytuacjach urząd może wydać paszport bez pobierania opłaty.

Czy paszport tymczasowy ma taką samą moc co paszport biometryczny?

W Polsce paszport tymczasowy ma taką samą moc prawną jak biometryczny – potwierdza tożsamość i obywatelstwo. Można się nim posługiwać przy podróżach, meldunku, w banku. Jednak w niektórych krajach może nie być akceptowany do e-wiz czy automatycznych bramek na lotniskach. Przed wyjazdem warto sprawdzić lokalne wymagania.

Czy mogę wyrobić paszport tymczasowy, jeśli nie mam żadnego dokumentu tożsamości?

Tak, ale może to wymagać dodatkowej weryfikacji. Urzędnik może sprawdzić Twoje dane w rejestrach (PESEL, RDP, RDZ) i poprosić o dane identyfikacyjne. W trudnych przypadkach może być potrzebne np. zaświadczenie z USC lub świadkowie. 

Czy punkty wydawania paszportów tymczasowych na lotniskach działają 24/7?

Nie, punkty paszportowe na lotniskach działają tylko w dni robocze i w określonych godzinach. W większości miast pracują od 7:30 do 15:30, w Warszawie do 20:00. W weekendy i święta są zamknięte, więc nie załatwisz tam sprawy w ostatniej chwili. Przed podróżą sprawdź godziny i zaplanuj wizytę z wyprzedzeniem.

Źródła:

1. https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-paszport-tymczasowy
2. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000350
3. https://malopolska.uw.gov.pl/default.aspx?page=paszport_podstawowe_informacje