Prędkość w terenie zabudowanym – jakie jest ograniczenie i czy zawsze wynosi tyle samo?

Znak D-42 oznacza teren zabudowany. Jest to teren, który znajduje się wzdłuż drogi. Może na nim występować zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa. Na odcinku takim występuje też zazwyczaj wzmożony ruch pieszych i pojazdów. Oznaczenie powinno się znajdować po prawej stronie drogi, a niekiedy towarzyszą mu też inne znaki wyznaczające limit prędkości.

Limit prędkości w terenie zabudowanym obowiązuje na terenie całego obszaru zabudowanego, aż do miejsca, w którym znajduje się znak drogowy D-43. Oznacza on odwołanie ograniczenia. Zazwyczaj jest umieszczony po przeciwnej stronie drogi niż znak D-42, odpowiednio do kierunku jazdy. Niekiedy zdarza się, że obszar zabudowany obejmuje znajdujące się obok siebie miejscowości. Wówczas po wkroczeniu na teren kolejnej z nich, zamiast odwołania ograniczenia, kierujący prawdopodobnie spotka kolejny znak: teren zabudowany ograniczenie prędkości (czyli D-42), który oznacza kontynuację limitu.

Sporo wątpliwości budzi to, czy skrzyżowanie odwołuje ograniczenie. Na zwykłym odcinku drogi – tak, skrzyżowanie przeważnie kończy działanie znaku ograniczenia prędkości ustawionego wcześniej. Jednak nie dotyczy to stref (D-40 / B-43), gdzie ograniczenie dotyczy większego obszaru, zamiast obowiązywać od znaku do skrzyżowania. Jeśli więc wjeżdżasz do strefy 30, nie szukaj następnych znaków przy każdej ulicy – jedź 30 km/h do momentu minięcia B-44 (koniec strefy).

W tym drugim przypadku obowiązuje znak D-40 i limit prędkości 20 km/h, a do tego pieszy ma pierwszeństwo na całej szerokości jezdni. Z kolei strefa ograniczonej prędkości (B-43) ustala jeden limit (np. 30 km/h) dla wszystkich ulic w jej granicach – aż do znaku B-44. W praktyce możesz zatem przejechać przez kilka skrzyżowań, a limit ze strefy nadal obowiązuje, nawet jeśli nigdzie nie widzisz kolejnych znaków.

Przeczytaj też: Ograniczenia prędkości w Polsce – ile wynoszą?

Obecnie limit prędkości w terenie zabudowanym do 50 km/h obowiązuje przez całą dobę, także po godzinie 23. Jest to zmiana w stosunku do wcześniej obowiązujących przepisów, które pozwalały na zwiększenie prędkości nocą do 60 km/h. W zamierzeniu ma to zmniejszyć liczbę śmiertelnych wypadków na obszarach zamieszkanych. Mniejsza prędkość pojazdu oznacza krótszą drogę hamowania i zwiększa szanse pieszego na przeżycie – zwłaszcza w przypadku niesprzyjających warunków atmosferycznych, gdy asfalt jest mokry lub pokryty lodem.

Ograniczenie prędkości w zabudowanym do 50 km/h obowiązuje wtedy, gdy znak D-42 stoi pojedynczo. Jeśli towarzyszy mu dodatkowe pionowe oznakowanie, to ono wyznacza konkretny limit prędkości. Ograniczenie takie może wynosić np. 30 lub 40 km/h.

Dopuszczalna prędkość na obszarze zabudowanym zależy też od innych znaków pionowych. Może się tam pojawić np. znak D-40 oznaczający strefę zamieszkania. Znajduje się on przeważnie na osiedlach mieszkaniowych i oznacza między innymi ograniczenie prędkości do 20 km/h. 

Warto także przypomnieć, jaka prędkość obowiązuje poza terenem zabudowanym. W Polsce na drogach poza obszarami zabudowanymi najwyższa dozwolona prędkość to 90 km/h. Na drogach ekspresowych limit ten wzrasta: na jednojezdniowych do 100 km/h, na dwujezdniowych do 120 km/h. Najszybciej w naszym kraju można poruszać się na autostradach, gdzie obowiązuje dozwolona prędkość maksymalna do 140 km/h.

Jeśli ciągniesz przyczepę, jedziesz zestawem, a więc obowiązują Cię niższe limity niż dla samego auta. Najważniejsza różnica na drogach szybkiego ruchu – na autostradach i ekspresówkach dla samochodu z przyczepą maksymalna dozwolona prędkość to 80 km/h. Poza tym patrz uważnie na znaki. Na drogach niższych klas zarządca często dodatkowo obniża prędkość dla zestawów na newralgicznych odcinkach (spadki, łuki, mosty).

Za duża prędkość w obszarze zabudowanym nie tylko wpływa negatywnie na bezpieczeństwo ruchu drogowego i zwiększa ryzyko wypadku. Kierowca, który lekceważy znaki drogowe dotyczące prędkości dopuszczalnej, naraża się też na mandat.

W ostatnich latach doszło do zmian w taryfikatorze mandatów, które są wyjątkowo surowe dla osób przekraczających prędkość. Z najpoważniejszymi konsekwencjami muszą liczyć się recydywiści, czyli osoby, które popełniły to wykroczenie po raz kolejny.

Taryfikator mandatów za przekroczenie prędkości – 2025 rok

Zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2021 r. zmieniającym 
rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za 
wybrane rodzaje wykroczeń, obecnie kary za przekroczenie prędkości w obszarze zabudowanym wynoszą:

• do 10 km/h – kierowca otrzyma 1 punkt karny oraz mandat w wysokości 50 zł;
• o 11-15 km/h – kierowca otrzyma 2 punkty karne oraz mandat w wysokości 100 zł; 
• o 16-20 km/h – kierowca otrzyma 3 punkty karne oraz mandat w wysokości 200 zł; 
• o 21-25 km/h – kierowca otrzyma 5 punktów karnych oraz mandat w wysokości 300 zł;
• o 26-30 km/h – kierowca otrzyma 7 punktów karnych oraz mandat w wysokości 400 zł; 
• o 31-40 km/h – kierowca otrzyma 9 punktów karnych oraz mandat w wysokości 800 zł (recydywa: 1 600 zł);
• o 41-50 km/h – kierowca otrzyma 11 punktów karnych oraz mandat w wysokości 1 000 zł (recydywa: 2 000 zł); 
• o 51-60 km/h – kierowca otrzyma 13 punktów karnych oraz mandat w wysokości 1 500 zł (recydywa: 3 000 zł). 
• o 61-70 km/h – kierowca otrzyma 14 punktów karnych oraz mandat w wysokości 2 000 zł (recydywa: 4 000 zł);
• powyżej 71 km/h – kierowca otrzyma 15 punktów karnych oraz mandat w wysokości 2 500 zł (recydywa: 5 000 zł). 

A co jeśli kierowca nie zwróci uwagi na ograniczenie prędkości? Teren zabudowany to odcinek, na którym dochodzi do bardzo wielu wykroczeń. Znaczna ich liczba skutkuje odebraniem uprawnień do prowadzenia pojazdu. Według nowych przepisów kierowca straci prawo jazdy, jeśli przekroczy prędkość o co najmniej 50 km/h w obszarze zabudowanym. 

Jeśli przekroczysz dozwoloną prędkość w obszarze zabudowanym o co najmniej 50 km/h, Policja lub ITD co do zasady zatrzymuje prawo jazdy na 3 miesiące (w drodze decyzji administracyjnej). Otrzymasz pokwitowanie uprawniające do kierowania przez krótki czas (zwykle 24 godziny). Gdy w tym okresie zostaniesz przyłapany ponownie za kierownicą, okres zatrzymania wydłuża się do 6 miesięcy, a w skrajnym przypadku starosta może cofnąć uprawnienia. Mandat i punkty karne są nakładane niezależnie od tej decyzji.

Kierowca ma prawo nie przyjąć mandatu za przekroczenie prędkości. Wówczas sprawa trafi do sądu. Jeśli ten nie przychyli się do zdania kierowcy, wówczas może on zostać dodatkowo ukarany grzywną w wysokości nawet do 30 000 zł. Jest to maksymalna wysokość kary, jaką sąd ma prawo nałożyć na sprawcę wykroczenia drogowego. 

Dowiedz się również: Mandat za przekroczenie prędkości. Co musisz wiedzieć o ograniczeniach 
na drodze?

Przestrzeganie maksymalnych prędkości w obszarze zabudowanym jest nie tylko kwestią przepisów prawnych, ale także istotnym elementem odpowiedzialnej jazdy. Zachowanie limitów prędkości może znacząco wpłynąć na bezpieczeństwo zarówno kierowcy, jak i innych uczestników ruchu.

Z myślą o tym warto mieć także ubezpieczenia komunikacyjne odpowiadające indywidualnym potrzebom. W LINK4 znajdziesz m.in.:

• Pakiet OC z MiniAssistance po Wypadku – OC zapewnia ochronę od finansowych kosztów szkód zarówno osobowych, jak i rzeczowych, które mogłyby zostać wyrządzone innym uczestnikom ruchu drogowego. Dodatkowo chroni przed sankcjami finansowymi za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC, które nakłada Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). W ramach MiniAssistance po Wypadku możesz skorzystać np. z bezpłatnego odholowania uszkodzonego samochodu z miejsca wypadku (do 100 km);
• Ubezpieczenie AC – jeśli to Twój samochód zostanie uszkodzony np. wyniku wypadku, kolizji bądź w skutek działania sił natury, czy osób trzecich, otrzymasz odszkodowanie. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje szkody wynikające ze wszystkich zdarzeń poza tymi, które zostały wymienione w naszych Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia;
• Auto Assistance – zapewnia dostęp do świadczeń po awarii lub innym niespodziewanym zdarzeniu, m.in. naprawę na miejscu zdarzenia, holowanie pojazdu, wynajem samochodu zastępczego. LINK4 umożliwia dostosowanie wariantu Assistance do indywidualnych potrzeb klienta, proponując aż trzy różne warianty Auto Assistance;

Smart Casco – pozwala na indywidualne dostosowanie zakresu ochrony. Możliwe jest ubezpieczenie na wypadek zdarzeń związanych z działaniem żywiołów i zwierząt, kradzieży pojazdu, czy uszkodzenia auta skutkującego szkodą całkowitą. To rozwiązanie idealne dla tych, którzy chcą dopasować ubezpieczenie samochodu do indywidualnych potrzeb.

Sprawdź też: Kaskadowy pomiar prędkości – co to jest i na czym polega?

Teraz już wiesz, jak oznaczony jest teren zabudowany. Ograniczenie prędkości na tym odcinku zwykle wynosi 50 km/h, chyba że współwystępuje z innym znakiem drogowym wskazującym na odmienny limit. Warto stosować się do tych limitów, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji na drodze i mandatu, który może być dotkliwy dla kieszeni. Łamanie przepisów w tym zakresie równa się też przyznaniu punktów karnych, a w niektórych sytuacjach także utracie prawa jazdy.

Chociaż wiesz już, jaka prędkość w terenie zabudowanym jest dozwolona, to nie masz wpływu na styl jazdy innych kierowców. Nie każdą sytuację na drodze można przewidzieć. Dlatego oprócz obowiązkowego ubezpieczenia OC warto wykupić też ubezpieczenie AC.

Kalkulator online, który znajduje się na stronie LINK4, pozwoli Ci obliczyć wysokość składki. Warto też porozmawiać bezpośrednio z doradcami pod numerem (22) 444 44 23 lub spotkać się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Sprawdź również: Rejestracja samochodu Stargard

Jakie są obecne ograniczenia prędkości w terenie zabudowanym?

Ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym wynosi obecnie 50 km/h przez całą dobę. Wcześniej po godzinie 23:00 dozwolona była prędkość do 60 km/h, ale ta zasada została zmieniona w celu zwiększenia bezpieczeństwa.

Czy znak D-42 zawsze oznacza ograniczenie do 50 km/h?

Nie zawsze. Znak D-42 ogólnie oznacza teren zabudowany z ograniczeniem do 50 km/h. Jednakże, jeśli towarzyszą mu inne znaki pionowe, mogą one wyznaczać konkretne limity, np. 30 lub 40 km/h.

Jakie konsekwencje grożą za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym?

Za przekroczenie dopuszczalnej prędkości grożą mandaty oraz punkty karne. Od 2022 roku kary finansowe zaczynają się od 50 zł za przekroczenie limitu do 10 km/h i mogą sięgnąć nawet 2 500 zł za przekroczenie o powyżej 71 km/h. Dodatkowo, recydywiści płacą wyższe grzywny, a przekroczenie prędkości o 50 km/h i więcej może skutkować utratą prawa jazdy.

Źródła:
1. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210002484,
2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970980602.