Potrącenie psa – prawa i obowiązki kierowcy oraz właściciela zwierzęcia

Wyobraź sobie spokojny wieczór, wracasz z pracy tą samą drogą co zawsze. Nagle, z przydrożnych zarośli na jezdnię wbiega pies. Hamujesz, ale jest już za późno. To scenariusz, który niestety zdarza się częściej niż mogłoby się wydawać – i nie zawsze kończy się szczęśliwie. Potrącenie psa  to ogromny stres i realne konsekwencje: prawne, emocjonalne, finansowe – zarówno dla kierowcy, jak i właściciela czworonoga. Warto zatem wiedzieć, jak się zachować i co mówią przepisy.

Obowiązki kierowcy w przypadku potrącenia psa reguluje art. 25 ustawy o ochronie zwierząt. Zgodnie z nim: „Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb” – np. policji, straży miejskiej, a najlepiej – jeśli jest taka możliwość – lekarza weterynarii.

Zgodnie z kodeksem wykroczeń, za nieudzielenie pomocy zwierzęciu grozi kara aresztu (do 30 dni) lub kara grzywny w wysokości do 5000 złotych.

Krok po kroku: jak postępować na miejscu zdarzenia?

W przypadku potrącenia psa należy działać według prostego schematu:

1. Zabezpieczenie miejsca wypadku
   Zatrzymaj pojazd w bezpiecznym miejscu, włącz światła awaryjne i w razie potrzeby ustaw trójkąt ostrzegawczy. Nie podchodź gwałtownie do rannego czworonoga – może być w szoku i reagować agresywnie.
2. Ocena sytuacji i wezwanie pomocy
   Sprawdź, czy zwierzę żyje. Jeśli tak – zadzwoń na policję, straż miejską lub gminną, ewentualnie do najbliższego schroniska lub weterynarza. W wielu miastach działają też interwencyjne fundacje.
3. Nie pozostawiaj zwierzęcia bez pomocy
   Pamiętaj, że odjechanie z miejsca zdarzenia bez udzielenia pomocy (czyli chociażby wezwania służb) może być potraktowane jako znęcanie się nad potrąconym stworzeniem – zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt. Jak już wspomnieliśmy – grozi za to kara grzywny lub aresztu.
4. Udokumentowanie zdarzenia
   Warto zrobić zdjęcia miejsca wypadku, uszkodzeń auta i samego psa. Dokumentacja zdjęciowa może być przydatna w razie sporu z właścicielem zwierzęcia albo potrzebna do celów ubezpieczeniowych.
5. Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi (opcjonalnie)
   Jeśli doszło do uszkodzenia auta, warto skontaktować się ze swoim ubezpieczycielem – szczególnie jeśli zwierzę było pod opieką właściciela (np. uciekło z posesji).

Czy zawsze musisz wezwać policję?

Obowiązek wezwania policji w razie potrącenia psa zależy od okoliczności zdarzenia. Można wyróżnić kilka sytuacji, kiedy wezwanie służb jest konieczne:

• gdy zwierzę jest ranne lub martwe, a jego właściciel jest nieobecny;
• jeśli nie możesz bezpiecznie pomóc zwierzęciu;
• jeśli doszło do poważnego uszkodzenia pojazdu lub sporu z właścicielem psa.

W każdej z tych sytuacji policja podejmie odpowiednie kroki, np. zawiadomi o zdarzeniu lekarza weterynarii, a w razie konfliktu z właścicielem czworonoga – sporządzi właściwą notatkę z miejsca wypadku. Może być ona potrzebna przy dochodzeniu odszkodowania od ubezpieczyciela.

Natomiast wezwanie policji nie jest konieczne, jeśli:

• obrażenia zwierzęcia są znikome, a jego właściciel jest obecny i nie żąda interwencji;
• udało się szybko powiadomić lokalne służby (np. straż miejską lub schronisko), które zajmą się sprawą;
• pies uciekł z miejsca zdarzenia.

W praktyce, jeśli nie jesteś pewien co robić – zadzwoń pod numer 112. Operator pokieruje Cię do odpowiednich służb w zależności od sytuacji. W przypadku potrącenia zwierzęcia lepiej zgłosić zdarzenie niż pozostawić je bez reakcji.

Właściciel psa ma jasno określone obowiązki prawne wynikające z Kodeksu cywilnego oraz ustawy o ochronie zwierząt. Jeśli zwierzę wbiegnie na jezdnię i dojdzie do kolizji, wówczas jego właściciel może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą, szczególnie gdy zaniedbał nadzór.

Kiedy właściciel psa ponosi winę za zdarzenie?

Przepisy dotyczące odpowiedzialności właściciela psa określa art. 431 Kodeksu cywilnego: „Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy”.

Ponadto: "Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego".

W praktyce oznacza to, że właściciel czworonoga może zostać zobowiązany do naprawienia szkody, nawet jeśli formalnie nie ponosi winy – np. gdy pies uciekł z posesji bez jego wiedzy. Sąd może uznać, że względy społecznej słuszności i współżycia społecznego przemawiają za wypłatą odszkodowania na rzecz kierowcy.

Jeśli właściciel psa posiada ubezpieczenie OC w życiu prywatnym, może ono pokryć szkody wyrządzone przez zwierzę – na przykład wtedy, gdy wtargnie ono na jezdnię i doprowadzi do kolizji. Wówczas kierowca może ubiegać się o odszkodowanie z polisy właściciela. Z kolei sam kierowca ma możliwość uzyskania odszkodowania z własnego ubezpieczenia AC – nawet wtedy, gdy nie uda się ustalić właściciela psa lub gdy nie posiada on ubezpieczenia.

Ponadto, zgodnie z art. 77 Kodeksu wykroczeń – jeśli właściciel nie upilnuje psa w miejscu publicznym, grozi mu grzywna w wysokości do 1000 złotych.

Obowiązki właściciela czworonoga

Aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji, właściciel czworonoga powinien:

• zapewnić odpowiednie ogrodzenie posesji, aby zwierzę nie wydostało się na drogę;
• nie pozostawiać go bez opieki, jeśli może stanowić zagrożenie dla ludzi lub ruchu drogowego.

Jakie prawa ma właściciel potrąconego psa?

Jeśli dochodzi do nieumyślnego potrącenia psa (np. z powodu jego wtargnięcia na jezdnię), wówczas sytuacja jest klarowna – właściciel zwierzaka nie może żądać od kierowcy pokrycia kosztów leczenia lub odszkodowania, jeśli to on zawinił.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy kierujący pojazdem rażąco naruszy przepisy – np. przekroczy prędkość w terenie zabudowanym lub nie zachowa ostrożności w rejonie oznakowanym jako miejsce częstego występowania zwierząt. Wówczas opiekun czworonoga ma prawo uzyskać odszkodowania za leczenie psa lub inne straty, ale musi udowodnić winę kierowcy.

W przypadku potrącenia psa, podstawowym rodzajem ubezpieczenia, który może mieć zastosowanie, jest OC pojazdu – jednak zadziała ono tylko wtedy, gdy właściciel zwierzaka wykaże winę kierowcy (np. nadmierna prędkość). Jeżeli czworonóg wtargnął  na drogę i kierowca nie zawinił, ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania właścicielowi czworonoga.

Jeśli natomiast w wyniku zdarzenia zostanie uszkodzony samochód, poszkodowany kierowca może skorzystać z ubezpieczenia AC (Autocasco) – o ile takie posiada. W LINK4 AC (wykupione jako dodatkowa ochrona do obowiązkowego ubezpieczenia OC) umożliwia dochodzenia odszkodowania w razie kolizji z psem, jak i zwierzyną leśną, np. dzikiem czy sarną.

Ubezpieczenie OC właściciela zwierzęcia (zazwyczaj w ramach polisy OC w życiu prywatnym) może pokryć koszty naprawy pojazdu kierowcy – jeśli pies był np. nieupilnowany i wybiegł na drogę. Tu również konieczne jest udowodnienie odpowiedzialności właściciela czworonoga.

Potrącenie psa gospodarskiego

Wyjątkiem jest sytuacja, w której dojdzie do potrącenia psa gospodarskiego, czyli będącego własnością rolnika. Jeżeli samochód zostanie uszkodzony w kolizji z psem gospodarskim, wówczas szkody wyrządzone kierowcy zostaną pokryte z ubezpieczenia OC rolnika.

Zapobieganie potrąceniom psów – odpowiedzialność wspólna

Aby zmniejszyć ryzyko potrącenia psa na drodze, zarówno kierowcy, jak i właściciele czworonogów powinni zachować szczególną ostrożność.

Oto najważniejsze porady przeznaczone dla kierowców:

• Zwolnij w rejonach zabudowanych, szczególnie wiejskich – są to miejsca, gdzie najczęściej mogą pojawić się na drodze psy lub inne zwierzęta domowe,
• Zwracaj uwagę na znaki ostrzegające o dzikiej zwierzynie, ale także obserwuj pobocza,
• Unikaj gwałtownych manewrów, jeśli dostrzeżesz zwierzę – czasem próba ominięcia psa może skończyć się zderzeniem z innym pojazdem lub wypadnięciem z drogi,
• Zachowuj czujność po zmroku i w złych warunkach pogodowych, kiedy widoczność jest ograniczona.

Odrębne porady dotyczą właścicieli czworonogów:

• Zawsze prowadź psa na smyczy w miejscach publicznych – zgodnie z przepisami, pies musi być pod kontrolą,
• Zadbaj o solidne ogrodzenie wokół posesji, aby pies nie mógł się samodzielnie wydostać,
• Edukacja i trening posłuszeństwa zwiększają szanse, że pies zatrzyma się na komendę, nawet w sytuacji stresowej.

Pamiętaj, że każdy pojazd poruszający się po polskich drogach musi posiadać ważne ubezpieczenie OC. Dobrym pomysłem jest również wykupienie dodatkowej ochrony AC (Autocasco), która ochroni w przypadku, gdy pojazd zostanie uszkodzony w wyniku potrącenia psa lub dzikiego zwierzęcia.

Możesz także wykupić dodatkowe ubezpieczenia, które zwiększą zakres Twojej ochrony w różnych sytuacjach:

• Ubezpieczenie NNW – obejmuje pomoc finansową dla najbliższych w przypadku śmierci ubezpieczonego poniesionej w wypadku drogowym, jak i odszkodowanie w przypadku urazu ciała będącego następstwem wypadku komunikacyjnego. Zapewnia m.in. wypłatę świadczenia bez konieczności oczekiwania na zakończenie leczenia, 
• Ubezpieczenie Auto Assistance dostępne w trzech wariantach:
  • Auto Assistance Standard – obejmuje m.in. pomoc techniczną w razie awarii auta, wypadku, uszkodzenia, kradzieży i wandalizmu, w tym naprawę na miejscu zdarzenia, dostarczenie paliwa w razie unieruchomienia pojazdu, wymianę koła czy holowanie (limit holowania wynosi do 200 km). Możesz też liczyć np. na pokrycie kosztów parkowania do 3 dni, uruchomienie pojazdu w przypadku rozładowania akumulatora, samochód zastępczy do 4 dni w razie wypadku lub kradzieży, transport ze szpitala do miejsca zamieszkania albo transport kierowcy i pasażerów do celu podróży (jeśli odległość przekracza 20 km),
  • Auto Assistance Plus – obejmuje świadczenia, które są w podstawowym wariancie ubezpieczenia Auto Assistance, z zastrzeżeniem, że limit holowania wynosi 500 km. Dodatkowo możesz liczyć na samochód zastępczy w razie awarii do 3 dni oraz samochód zastępczy do 5 dni w razie wypadku lub kradzieży,
  • Auto Assistance Komfort – wariant z najszerszą ochroną obejmuje świadczenia z wariantu ubezpieczenia Auto Assistance, a do tego holowanie bez limitu kilometrów na terenie Polski i z limitem holowania do 750 km od miejsca zdarzenia za granicą oraz samochód zastępczy na 10 dni w razie wypadku lub kradzieży i 5 dni w razie awarii.

Jeżeli szukasz towarzystwa ubezpieczeniowego w celu  kupna ubezpieczenia dla swojego samochodu, sprawdź ofertę LINK4. Na stronie internetowej znajdziesz kalkulator, który pomoże Ci łatwo obliczyć cenę ubezpieczenia pojazdu.

Zachęcamy również do rozmowy z doradcą pod numerem telefonu 22 444 44 23 lub spotkania się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Potrącenie psa to trudna sytuacja, niosąca za sobą ogromne emocje, ale również konkretne obowiązki prawne. Zarówno kierowcy, jak i właściciele pupili powinni znać swoje prawa i obowiązki – to ważne w kwestii uniknięcia nieporozumień i dodatkowego stresu.

Najważniejsze to zachować ostrożność podczas jazdy, a w razie kolizji z psem lub dzikim zwierzęciem – szybko reagować, a więc wezwać odpowiednie służby (jeśli samodzielna pomoc nie jest możliwa). Są to kroki, które realnie wpływają na bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Zobacz też: OC Seat, OC Skoda

Czy coś grozi za potrącenie psa?

Tak – jeśli kierowca nie udzieli pomocy zwierzęciu lub nie powiadomi odpowiednich służb, grozi mu grzywna w wysokości do 5000 złotych lub kara aresztu. Samo potrącenie nie jest karalne, jeśli doszło do niego nieumyślnie i bez winy kierowcy.

Gdzie dzwonić po potrąceniu psa?

W pierwszej kolejności należy zadzwonić na numer alarmowy 112 lub bezpośrednio na policję. W niektórych miastach można też kontaktować się ze strażą miejską lub lokalnym schroniskiem dla zwierząt.

Jaki mandat za niedopilnowanie psa?

Właściciel może otrzymać mandat w wysokości do 1000 zł, jeśli dopuścił się wykroczenia polegającego na nieupilnowaniu psa w miejscu publicznym (art. 77 Kodeksu wykroczeń). W przypadku, gdy doszło do szkody, może też ponosić odpowiedzialność cywilną. Wówczas ubezpieczyciel kierowcy będzie dochodził odszkodowania od właściciela zwierzęcia.

Kto odpowiada za szkody wyrządzone przez psa?

Zgodnie z art. 431 Kodeksu cywilnego – właściciel psa ponosi pełną odpowiedzialność za szkody, jakie zwierzę wyrządziło, nawet jeśli uciekło lub zabłąkało się. Wyjątkiem są sytuacje, w których właściciel wykaże brak winy po swojej stronie.