Od kiedy dziecko może jeździć bez fotelika? Poznaj zapisy prawne

Przepisy dotyczące przewozu dzieci w samochodzie zostały znowelizowane w 2015 roku. W wyniku tego doprecyzowano kilka zapisów. Warto zapoznać się z nowymi wytycznymi, ponieważ za nieprzepisowe przewożenie dzieci grozi mandat karny. O tym, jakie jeszcze konsekwencje mogą Cię spotkać, gdy nie zastosujesz się do obowiązujących przepisów, dowiesz się z dalszej części artykułu.

Po pierwsze, stosowanie fotelików samochodowych jest konieczne do momentu, w którym wzrost dziecka przekroczy 150 centymetrów. Dlaczego? Tylko wtedy możliwe jest prawidłowe przeprowadzenie pasa po ciele pociechy. Oznacza to, że powinien on znajdować się w odległości o jedną szerokość pasa od skraju ramienia, a pas biodrowy przebiegać przez biodra zamiast przez brzuch – aby dobrze podtrzymywał w każdej sytuacji. Jeśli ze względu na nieprzekroczenie 150 cm wzrostu nie jest to możliwe, dziecko powinno być przewożone w foteliku zapewniającym mu najwyższy poziom ochrony.

Jest to jedyne aktualnie obowiązujące kryterium – nie ma znaczenia wiek dziecka czy też jego waga. Oczywiście, fotelik może zostać zastąpiony innym urządzeniem podtrzymującym dziecko, o ile jest ono dopasowane do jego wagi i wzrostu, a przy tym cechuje się właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ. Mowa tu chociażby o podstawce samochodowej przypiętej pasami bezpieczeństwa.

Ustawodawca pozwolił jednak na pewne odejście od tej reguły w ściśle określonych przypadkach. Dziecko może podróżować bez takiego zabezpieczenia wtedy, gdy:

• jego wzrost to co najmniej 135 centymetrów, ale ze względu na wagę nie jest możliwa komfortowa jazda w foteliku samochodowym. Musi ono jednak bezwzględnie korzystać z pasów bezpieczeństwa,
• przewożenie trójki dzieci w samochodzie 5-osobowym sprawia, że nie ma możliwości zamontowania trzech fotelików lub podstawek na raz na tylnej kanapie. W takim przypadku ustawodawca dopuszcza przewożenie jednego z dzieci, które skończyło 3 lata, bez fotelika samochodowego. Musi ono jednak siedzieć pośrodku i być zapięte pasami bezpieczeństwa. Pozostała dwójka powinna podróżować w fotelikach. W autach przeznaczonych do przewozu 7 lub 9 osób nie na takiego problemu,
• przewożenie dziecka odbywa się taksówką, specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego, pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej (miejskiej),
• dziecko ma zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do przewożenia w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci.

Teraz już wiesz, od jakiego wzrostu można jeździć bez fotelika. Przepisy są jasne i nie budzą żadnych wątpliwości. Warto się do nich stosować przede wszystkim z myślą o bezpieczeństwie dzieci. Dodatkową motywację w tym zakresie mogą stanowić częste kontrole drogowe oraz wysokie kary za brak fotelika podczas jazdy z dzieckiem.

Zobacz także: Samochód 7-osobowy dla Twojej rodziny. Jakie modele są godne uwagi?

Foteliki samochodowe należy zawsze montować zgodnie z zaleceniami producenta, a dzisiejszy rynek daje większe możliwości w tym zakresie niż przed laty. Obecnie do dyspozycji masz produkty z dwóch grup: montowane przodem lub tyłem do kierunku jazdy. Prawo nie narzuca rodzicom żadnej z tych opcji, więc decyzję musisz podjąć samodzielnie. Którą z tych opcji wybrać?

Wyniki crash testów przeprowadzanych przez producentów pojazdów i fotelików samochodowych są w tym zakresie jednomyślne: przewożenie dziecka tyłem do kierunku jazdy na tylnej kanapie zapewnia mu znacznie wyższy poziom bezpieczeństwa i mniejsze ryzyko wystąpienia poważnych obrażeń niż przy odwrotnej orientacji fotelika. Wynika to z tego, że skorupa fotelika lepiej podtrzymuje głowę, szyję i kręgosłup podczas uderzenia z różnych stron (w tym z tyłu), a przy tym skuteczniej tłumi siłę takiego uderzenia.

Oczywiście, tyłem do kierunku jazdy nie da się jeździć zawsze. Gdy dziecko urośnie, będzie potrzebować większej przestrzeni na nogi, a tę zapewni mu tylko odwrócenie fotelika czy podstawki samochodowej na tylnym siedzeniu do przodu. Specjaliści zalecają jednak, by używać fotelika bezpieczeństwa przeznaczonego do jazdy tyłem do kierunku jazdy tak długo, jak to możliwe, czyli do ok. 15 miesiąca życia lub do przekroczenia ok. 13 kg wagi dziecka.

W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest przewożenie dziecka na przednim siedzeniu samochodu i tyłem do kierunku jazdy. Trzeba jednak bezwzględnie pamiętać o wyłączeniu poduszki powietrznej po stronie pasażera. Jej wystrzelenie w momencie wypadku mogłoby bowiem stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia Twojej pociechy. Nie można jednak jeździć z dzieckiem na przednim siedzeniu bez żadnego urządzenia podtrzymującego oraz bez wyłączenia poduszki powietrznej – jeśli policja wykryje taki fakt podczas kontroli drogowej, czeka Cię sroga kara.

Wiedza o tym, kiedy dziecko może jeździć bez fotelika na tylnym siedzeniu, a kiedy można je przewozić na przednim siedzeniu, pozwoli Ci zaoszczędzić, sporo nerwów i pieniędzy podczas ewentualnej kontroli drogowej. Warto mieć bowiem na uwadze to, że policja zwraca na to baczną uwagę, a ustawodawca przewidział dość wysokie kary za brak fotelika lub złamanie innych przepisów dotyczących dzieci i jazdy samochodem w ruchu drogowym. Co ważne, poza mandatem karnym, Twoje konto zostanie obciążone także sporą ilością punktów karnych. 

Policjant w trakcie kontroli może ukarać Cię za kilka wykroczeń związanych z przewożeniem dziecka w samochodzie. Pierwsze z nich dotyczy braku fotelika, gdy dziecko mierzy mniej niż 150 centymetrów wzrostu. Wówczas otrzymasz mandat w wysokości 300 złotych, a do Twojego konta zostanie dopisanych aż 5 punktów karnych za jedno dziecko nieprawidłowo przewożone na przednim lub tylnym siedzeniu. Maksymalna liczba punktów może tu zatem wynieść 15, jeśli będzie to trójka dzieci.

Taka sama kara spotka kierowcę, który przewozi dzieci:

• w fotelikach bez atestu i homologacji lub nieprawidłowo zamontowanych,
• w foteliku na przednim fotelu tyłem do kierunku jazdy z włączoną poduszką powietrzną pasażera, gdyż grozi to poważnymi obrażeniami dziecka w przypadku kolizji,
• na tylnym lub przednim siedzeniu samochodu bez żadnego urządzenia podtrzymującego, a jedynie przypięte pasami bezpieczeństwa,
• na tylnym lub przednim siedzeniu bez żadnego urządzenia podtrzymującego i bez pasów bezpieczeństwa.

Przeczytaj również: Bezpieczna jazda samochodem z dzieckiem

Z wielu powodów może się jednak zdarzyć, że Twoje dziecko źle się czuje w foteliku lub nie lubi w nim podróżować. Wtedy możesz zastosować inne rozwiązanie zapewniające dodatkową ochronę, czyli podwyższenie. Od ilu lat dziecko może jeździć na podstawce? W tym przypadku nie znajduje zastosowania kryterium wzrostu, jak ma to miejsce w kontekście przewożenia w foteliku. Zaleca się, aby zmienić go na podstawkę, gdy dziecko waży co najmniej 15 kg, czyli gdy osiągnie mniej więcej 3 lata.

Podstawka ma pewne zalety, dzięki którym wielu rodziców decyduje się na jej stosowanie. Zalicza się do nich przede wszystkim niska cena. Jest także łatwa w montażu i zabiera mało miejsca.

Warto jednak mieć na uwadze także potencjalne wady. Dziecko nie jest w niej chronione tak, jak w przypadku fotelika samochodowego. Wynika to z tego, że fotelik ma skomplikowaną budowę i stabilizuje szyję, głowę oraz zapewnia mocne trzymanie w trakcie kolizji lub wypadku drogowego. Natomiast podkładka, służy tylko do podniesienia dziecka, by lepiej dopasować pas bezpieczeństwa. Jednak ochrona jest tylko prowizoryczna, ponieważ w razie wypadku podkładka wraz z dzieckiem przesunie się do przodu z ogromnym impetem. W wielu przypadkach pasy bezpieczeństwa nie są w stanie tego zamortyzować tak, jak fotelik, co może skończyć się groźnym urazem po uderzeniu.

Czy warto korzystać z podkładki zamiast fotelika? Wielu ekspertów z dziedziny bezpieczeństwa, stanowczo odradza takie rozwiązanie, zwłaszcza w przypadku długich wyjazdów. Tylko fotelik jest w stanie zapewnić dziecku bezpieczeństwo i wysokie szanse na uniknięcie obrażeń podczas kolizji czy wypadku.

Przeczytaj również: Obowiązkowe wyposażenie samochodu. Sprawdź, co musisz mieć w aucie

Mamy nadzieję, że masz teraz jasność, od jakiego wzrostu dziecko może jeździć bez podstawki lub fotelika, o ile nie zachodzą żadne szczególne okoliczności. Polskie prawo przyjmuje w tej sprawie granicę 150 cm. Jeśli Twoja pociecha jest niższa, przewożenie dziecka jest możliwe tylko w foteliku samochodowym i na tylnym, a nie na przednim siedzeniu, chyba że chcesz narazić się na mandat i punkty karne. Oczywiście, Twoją motywacją do przestrzegania prawa w tym zakresie – jako rodzica – powinno być w szczególności dobro i bezpieczeństwo dziecka.

Jako kierowca z pewnością zdajesz sobie sprawę, że na drodze w każdej chwili może dojść do niespodziewanych sytuacji. Warto zabezpieczyć się przed ich nieprzyjemnymi konsekwencjami poprzez posiadanie ubezpieczenia komunikacyjnego dopasowanego do indywidualnych potrzeb. W LINK4 kupisz OC wraz z Programem Pomocy z Samochodem Zastępczym i Assistance Opony,i, w ramach którego możesz liczyć m.in. na:

• uruchomienie pojazdu na miejscu wypadku lub holowanie na dystansie do 100 km,
• udostępnienie samochodu zastępczego na 3 dni w razie wypadku lub kradzieży,
• udzielenie pomocy informacyjnej 24h/dobę,
• wymianę uszkodzonego koła na miejscu, a jeśli to niemożliwe – holowanie do najbliższego warsztatu,
• uruchomienie silnika, gdy doszło do rozładowania akumulatora.

Warto rozważyć także inne ubezpieczenia, takie jak NNW, Assistance czy Autocasco. Wybierając AC w LINK4, zyskujesz szeroki zakres ochrony. Masz też możliwość zdecydowania o sposobie likwidacji szkody. Do wyboru masz trzy warianty:

• ASO – naprawisz pojazd w autoryzowanej stacji obsługi,
• Kosztorys – otrzymasz odszkodowanie i naprawisz pojazd na własną rękę,
• Warsztat – możesz naprawić wóz w dowolnym warsztacie nieautoryzowanym.

W ramach wariantów Warsztat i ASO możesz też poszerzyć zakres ochrony o dodatkową opcję Auto zastępcze na czas naprawy. LINK4 zapewni Ci samochód zastępczy na czas do 7 dni, gdy Twój pojazd ulegnie wypadkowi i będzie wymagał naprawy w warsztacie.

W LINK4 zakupu ubezpieczenia dokonasz na 3 sposoby: w kalkulatorze online dostępnym na stronie, telefonicznie (22 444 44 23) i u agenta współpracującego z LINK4. Wybierz tę formę kontaktu, która jest dla Ciebie najdogodniejsza!

Ubezpieczenie Autocasco dostępne w LINK4 tylko w pakiecie z OC. Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Kiedy dziecko może jeździć bez fotelika?

Standardowo jest to możliwe wtedy, gdy wzrost dziecka przekracza 150 cm. Tylko wtedy można prawidłowo przeprowadzić pas po ciele dziecka w sposób, który zapewni mu dobre podtrzymanie w razie uderzenia. Istnieją jednak szczególne przypadki, w których dopuszczalne jest bezpieczne przewożenie dziecka bez fotelika. Wtedy to, od kiedy dziecko może jeździć bez podstawki, zależy od szczególnych przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W jakim wieku można wybrać podstawkę zamiast fotelika?

Zaleca się, by stosować się w tym zakresie do zaleceń producenta. Większość podstawek do samochodu jest przeznaczona dla dzieci mających co najmniej 15 kg, a najlepiej więcej. Nie warto się z tym jednak przesadnie spieszyć, gdyż foteliki samochodowe zapewniają wyższy poziom bezpieczeństwa dziecka, a wiele z nich jest zaprojektowanych w taki sposób, by zapewnić komfort nawet starszym pociechom.

Czy 8-latek musi jeździć w foteliku?

Tak. O ile nie ma więcej niż 150 cm wzrostu, należy wozić dziecko w tym wieku w foteliku dostosowanym do jego warunków fizycznych i właściwie przypiętym pasami lub zamontowanym na systemie isofix. W Polsce obowiązuje bowiem kryterium wzrostu, a nie wieku. Od tej sytuacji istnieją jednak pewne wyjątki, np. wtedy, gdy na tylnym siedzeniu auta znajdują się już 2 foteliki, dziecko siedzące pomiędzy nimi może być przypięte tylko samochodowymi pasami bezpieczeństwa, jeśli ma więcej niż 3 lata.

Ile punktów karnych za brak fotelika w 2025 roku?

Taryfikator kar przewiduje naliczenie 5 punktów karnych za niewłaściwe przewożenie dziecka do 150 cm wzrostu w samochodzie i 15 punktów karnych, jeśli dotyczy to więcej niż dwojga dzieci. Oznacza to, że osoba, która spotka się z najwyższym poziomem kary, znajdzie się bardzo blisko limitu przekroczenia dozwolonej liczby punktów karnych, który w 2025 roku wynosi 20 punktów dla młodych i 24 punkty dla doświadczonych kierowców. Podobna kara czeka też m.in. kierowców przewożących dzieci na przednim siedzeniu bez wyłączenia poduszki powietrznej.

Źródła:

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970980602
2. https://rawa-mazowiecka.policja.gov.pl/erw/informacje/67734,Nowy-taryfikator.html
3. https://kamienna-gora.policja.gov.pl/dka/aktualnosci/bieza/117466,Zapinaj-pasy-bezpieczenstwa-i-ucz-dobrych-przyzwyczajen-swoje-dzieci-przypominaj.html