Jazda pod wpływem alkoholu. Co grozi kierowcy poza mandatem?

Policyjne statystyki wskazują, że w 2024 roku funkcjonariusze zatrzymali aż 92 324 kierowców w stanie nietrzeźwości i po użyciu alkoholu. Spowodowali oni 1 230 wypadków, w których zginęło 176 osób, a 1 441 zostało rannych. Choć lata się zmieniają, policyjne statystyki w tym zakresie zwykle niewiele różnią się w stosunku rok do roku.

Dane wskazują na to, że do większości zdarzeń z udziałem nietrzeźwych kierowców dochodzi nocą i w weekendy. Nietrzeźwość rzadko wiąże się z daleką podróżą – to częściej kilka lub kilkanaście kilometrów, które wydają się pozornie bezpieczne i znane.

Dlatego planowanie powrotu jest takim samym obowiązkiem kierowcy, jak dbanie o sprawne opony czy hamulce. Z góry wyznaczony trzeźwy kierowca, zamówiona wcześniej taksówka czy komunikacja miejska pozwalają zniwelować ryzyko dla wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Dlaczego to tak ważne? Nawet przy wartościach rzędu 0,2–0,3‰ pogarsza się ocena odległości, zawęża pole widzenia i wydłuża czas reakcji. To wystarczy, by opóźnić hamowanie o kilka metrów przy prędkościach miejskich. Popularne patenty na wytrzeźwienie – np. zimny prysznic, mocna kawa czy krótka drzemka – w rzeczywistości wcale nie przyspieszają spalania alkoholu, a jedynie poprawiają samopoczucie. O tym, kiedy możesz prowadzić, decydują wyłącznie czas i fizjologia, a nie subiektywna ocena własnego stanu.

Jazda po alkoholu to nadal ogromny problem w Polsce. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy jest to określane jako przestępstwo umyślne, a kiedy wykroczenie. Dowiesz się również, co za nie grozi i czy utrata prawa jazdy to jedyna kara, która spotka kierowcę. 

Wskazujemy ponadto, jak jazda po alkoholu wpływa na wypłatę odszkodowania z OC pojazdu. Jeśli kierowca spowoduje wypadek pod jego działaniem, ubezpieczyciel co prawda wypłaci odszkodowanie poszkodowanym, ale zażąda zwrotu wypłaconej kwoty od sprawcy (tzw. regres ubezpieczeniowy.

Ze względu na bezpieczeństwo wszystkich użytkowników ruchu drogowego, promili we krwi kierowcy nie powinno być oczywiście wcale. Z tego założenia powinna wychodzić każda osoba wsiadająca do samochodu. Polskie prawo dopuszcza jednak pewną, minimalną zawartość alkoholu we krwi na poziomie 0,2‰, co odpowiada do 0,1 mg alkoholu w 1 dm³ w wydychanym powietrzu. Każda ilość przekraczająca tę wartość podlega karze.

W polskim prawie wyróżnia się dwa stany związane z wykrytą we krwi kierowcy ilością alkoholu: stan po użyciu alkoholu oraz stan nietrzeźwości. O tym pierwszym można mówić, gdy w organizmie kierowcy wykryto od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu we krwi. Odpowiada do wartości od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu na 1 dm³ wydychanego powietrza. Kwalifikuje się to jako wykroczenie, za co grożą już konkretne kary.

Na stan nietrzeźwości wskazuje stężenie alkoholu we krwi przekraczające wartość 0,5‰. Dochodzi też do tego, jeśli w wydychanym przez kierowcę powietrzu zostanie wykryta jego zawartość większa niż 0,25 mg na 1 dm³ powietrza. Jest to czyn kwalifikowany jako przestępstwo, co przekłada się rzecz jasna na dużo poważniejsze kary niż w przypadku wykroczenia.

Pamiętaj, że już niewielka dawka alkoholu może bardzo negatywnie wpływać na szybkość reakcji i koncentrację kierowcy. Dlatego, wsiadając za kółko, najlepiej kierować się prostą, podstawową zasadą: piłeś – nie jedź.

Przeczytaj także: Prędkości na drogach i mandat za przekroczenie prędkości. Co musisz 
wiedzieć?

Co grozi za jazdę pod wpływem alkoholu? Tak jak wspomnieliśmy już wcześniej, wymiar kary uzależniony jest od tego, czy doszło do wykroczenia czy przestępstwa, a więc od wykrytej ilości alkoholu we krwi lub wydychanym powietrzu. W ostatnich latach przepisy uległy zmianie, a kary stały się dotkliwsze, co powinno przemówić do wyobraźni wielu kierowców, którzy do tej pory decydowali się na jazdę „na podwójnym gazie”, nie bacząc na konsekwencje.

Kara za jazdę w stanie po spożyciu alkoholu

Zgodnie z art. 87 § 1 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń:

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.

Warto zaznaczyć, że grzywna 2500 zł jest w tym wypadku minimalnym wymiarem kary, a sąd może orzec karę w wysokości nawet 30 tys. złotych. Dla porównania, do 31 stycznia 2021 roku kara grzywny wynosiła od 50 do 5000 zł.

• 2 art. 87 Kodeksu wykroczeń wskazuje natomiast, że:

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu inny pojazd niż określony w § 1, podlega karze aresztu albo karze grzywny nie niższej niż 1000 złotych.

Ponadto kierowca, który popełni wykroczenie określone w § 2, może otrzymać zakaz prowadzenia pojazdów innych niż określone w § 1.

Grzywna to rzecz jasna nie jest jedyna kara za jazdę po alkoholu. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 orzeka się obligatoryjnie zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Pijany kierowca mający od 0,2 do 0,5‰ alkoholu we krwi, może też trafić do aresztu na czas do 30 dni. Do jego konta dodane zostanie też 15 punktów karnych.

Kara za jazdę w stanie nietrzeźwości

W przypadku osób prowadzących samochód w stanie nietrzeźwości, czyli z minimum 0,5‰ alkoholu we krwi, a więc popełniających przestępstwo, kary są oczywiście dużo bardziej dotkliwe. Za jazdę w stanie nietrzeźwości grozi nawet:

• do 3 lat pozbawienia wolności,
• co najmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych (maksymalnie 15-letni),
• 15 punktów karnych.

W określonych okolicznościach może nawet zostać przeprowadzona konfiskata/przepadek samochodu. Jeśli kierowca popełni przestępstwo jazdy pod wpływem alkoholu, a stężenie alkoholu we krwi wyniesie minimum 1,5‰ lub 0,75 mg/dm³ w wydychanym powietrzu, wówczas sąd orzeka przepadek pojazdu na rzecz Skarbu Państwa. Jeśli auto jest leasingowane, wynajęte lub współwłasne, sąd częściej zasądza przepadek równowartości lub może odstąpić, gdyby godziło to w interesy osób trzecich – ale to ocena indywidualna.

Trzeba też mieć na uwadze to, że taki czyn jest przestępstwem. To oznacza, że wiąże się z wpisem do Krajowego Rejestru Karnego (KRK). W rezultacie kierowca może napotkać niemały problem, jeśli będzie potrzebować zaświadczenia o niekaralności, np. do nowej pracy.

O wiele surowiej karani są ci, którzy wsiadają za kółko pod wpływem alkoholu kolejny raz, czyli w warunkach recydywy. Zgodnie z art. 178a § 4 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, pijany kierowca, który był już prawomocnie skazany za jazdę po alkoholu, a w okresie skazania został kolejny raz zatrzymany za prowadzenie w stanie nietrzeźwości, podlega pozbawieniu wolności od 3 miesięcy do lat 5. Dodatkowo sąd orzeka karę pieniężną w wysokości minimum 10 tys. złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Nietrzeźwemu kierowcy zostanie też dożywotnio odebrane prawo jazdy.

Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu

Rzecz jasna najsurowiej karani są kierowcy, którzy pod wpływem alkoholu spowodują wypadek. Wysokość kary uzależniona jest od tego, czy kierowca spowodował wypadek lub kolizję, a także czy był w stanie nietrzeźwości czy po użyciu alkoholu. Istotne jest także, czy w przeszłości był on już karany za podobne czyny.

Jeśli doszło do wypadku, w którym osoba poszkodowana doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, to nietrzeźwej osobie kierującej autem grozi kara pozbawienia wolności w wysokości minimum 3 lat. Jeżeli natomiast w wypadku ktoś zginął, to może spotkać się z karą minimum 5 lat więzienia. Wobec kierowcy powodującego wypadek pod wpływem alkoholu, w którym osoba zginęła lub doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sąd orzeka też dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów.

Jeżeli natomiast w kolizji spowodowanej pod wpływem alkoholu nie ucierpiała żadna osoba, karą dla kierowcy może być ograniczenie wolności, areszt bądź grzywna.

W przypadku popełnienia wykroczenia jazdy pod wpływem alkoholu mandat to niejedyna konsekwencja, jaka może czekać sprawcę. Firmy ubezpieczeniowe mają dostęp do danych dotyczących punktów karnych. To czynnik, który dodatkowo może w przyszłości wpłynąć na wysokość składki OC.

Warto pamiętać również o tym, że spowodowanie wypadku w ruchu drogowym pod wpływem alkoholu wiąże się z poważnymi konsekwencjami dla kierującego. W takiej sytuacji ubezpieczyciel wypłaca poszkodowanym odszkodowanie za wyrządzone szkody, a następnie występuje z regresem do sprawcy, obciążając go wszystkimi poniesionymi kosztami. 

Zabranie prawa jazdy to częsty skutek w przypadku przestępstwa jazdy pod wpływem alkoholu. Czy możliwe jest skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów? Okazuje się, że tak, można to zrobić. Jak odzyskać prawo jazdy zabrane sądownie? Sposób przywrócenia tego dokumentu zależy przede wszystkim od okresu, na który zostało zatrzymane.

W przypadku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów na okres dłuższy niż 1 rok, kierowca chcący odzyskać prawo jazdy, musi ponownie zdać egzamin. Mowa tu zarówno o egzaminie na prawo jazdy teoretycznym, jak i praktycznym. Kierowca może również ubiegać się o zwrócenie dokumentu przed upływem całego okresu kary, ale będzie się to wiązało z koniecznością złożenia do sądu wniosku z odpowiednim uzasadnieniem. 

W przypadku, w którym uprawnienia zostały zatrzymane na okres krótszy niż rok, kierowca musi dopełnić kilku formalności, aby odzyskać prawo jazdy. W pierwszej kolejności musi zweryfikować ważność swoich badań lekarskich. Konieczne będzie również wypełnienie wniosku o zwrot wspomnianego dokumentu oraz wniesienie stosownej opłaty. Ponowne zdawanie egzaminów nie będzie konieczne, jednak aby odzyskać prawo jazdy, kierowca będzie musiał ukończyć kurs reedukacyjny.

W niektórych przypadkach sąd może przychylić się do wniosku kierowcy o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów, ale z zastrzeżeniem, że kierowca będzie mógł prowadzić wyłącznie samochód wyposażony w tzw. blokadę alkoholową. W takiej sytuacji poinformuje on odpowiednie organy, które przywracają uprawnienia do prowadzenia aut, z zaznaczeniem, że są to jedynie samochody z takim urządzeniem.

Niekiedy możliwe jest warunkowe umorzenie postępowania, czyli odstąpienie przez sąd od wymierzenia kary w zamian za okres próby wynoszący od 1 roku do 3 lat. W przypadku warunkowego umorzenia postępowania, skazany nie może ponownie popełnić przestępstwa. Warunkowe umorzenie postępowania karnego nie jest możliwe w przypadku osób, które popełniły przestępstwo zagrożone karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Sprawdź też: Kara za brak przeglądu. Co jeszcze grozi kierowcy poza mandatem?

Pomimo trwającej od wielu lat walki o oczyszczenie polskich dróg z pijanych kierowców, ich liczba w dalszym ciągu utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Należy pamiętać o tym, że jazda pod wpływem alkoholu jest poważnym wykroczeniem, a prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości to przestępstwo. W przypadku braku pewności co do tego, czy po spożyciu alkoholu możesz już wsiąść za kierownicę, udaj się na najbliższy komisariat i zmierz zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Możesz również zakupić alkomat na własny użytek.

Pamiętaj, że odpowiedzialność za kierownicą to nie tylko unikanie ryzykownych zachowań, takich jak prowadzenie po alkoholu, ale także dbanie o bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu. Dlatego zapoznaj się z szeroką ofertą ubezpieczeń komunikacyjnych – w tym OC i AC od LINK4. Dzięki odpowiedniemu ubezpieczeniu zabezpieczysz siebie i swoich bliskich przed skutkami finansowymi różnych nieprzewidzianych zdarzeń na drodze.

Wybierając AC w LINK4, zyskujesz szeroki zakres ochrony oraz możliwość wyboru jednego z trzech wariantów likwidacji szkody. Decydując się na wariant ASO, naprawisz pojazd w autoryzowanej stacji obsługi, a wybierając Warsztat, dokonasz naprawy w dowolnym warsztacie nieautoryzowanym. Opcja Kosztorys jest polecana dla tych, którzy chcą samodzielnie zdecydować o sposobie naprawy po otrzymaniu odszkodowania. Dodatkowo, w wariantach Warsztat i ASO, możesz skorzystać z opcji Auto zastępcze za dopłatą. Jeśli Twój pojazd ulegnie wypadkowi czy kolizji i będzie wymagał naprawy w warsztacie, LINK4 zapewni Ci samochód zastępczy.

Skorzystaj z kalkulatora OC, aby obliczyć swoją składkę! Możesz również porozmawiać bezpośrednio z doradcą pod numerem 22 444 44 23 lub spotkać się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: OC Seat, OC Skoda

Jakie są kary za jazdę po alkoholu w 2025 r.?

Kierowca prowadzący pojazd mechaniczny po użyciu alkoholu podlega karze aresztu do 30 dni albo grzywny w kwocie od 2500 zł do nawet 30000 zł oraz otrzymuje 15 punktów karnych. Grozi mu też zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Kierowca prowadzący pojazd w stanie nietrzeźwości popełnia przestępstwo, za które grozi mu kara pozbawienia wolności do 3 lat, przynajmniej 3 lata zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz 15 punktów karnych. Będzie musiał też zapłacić grzywnę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym w kwocie od 5000 zł do 60000 zł. Grozi mu również konfiskata lub przepadek równowartości pojazdu. Jeśli kierowca wsiądzie pijany za kółko w warunkach recydywy, czyli kolejny raz w okresie skazania za jazdę pod wpływem alkoholu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, otrzymuje dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz nakaz zapłaty kary w wysokości minimum 10000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.

Jaka jest kara za 2 promile alkoholu we krwi podczas jazdy?

Osobie prowadzącej pojazd w stanie nietrzeźwości, czyli z minimum 0,5‰ alkoholu we krwi, grozi przynajmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, do 3 lat kary pozbawienia wolności i 15 punktów karnych. Ponadto kierowca będzie musiał zapłacić karę od 5000 do 60000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. W przypadku kierowców mających minimum 1,5‰ alkoholu we krwi sąd orzeka konfiskatę pojazdu.

Czy policja od razu zabiera prawo jazdy za kierowanie autem pod wpływem alkoholu?

Tak. Za jazdę pod wpływem alkoholu grozi zatrzymanie prawa jazdy za pokwitowaniem przez policjanta. Po odebraniu tego dokumentu czynność ta musi być jednak zatwierdzona przez sąd lub prokuratora w terminie 14 dni od dnia dostarczenia dokumentu właściwemu organowi. Kierowcy będącemu w stanie po użyciu alkoholu prawo jazdy zostanie zatrzymane na czas od 6 miesięcy do 3 lat, a będącemu w stanie nietrzeźwości na okres minimum 3 lat. Za spowodowanie wypadku po spożyciu alkoholu, w którym osoba została ciężko ranna lub zginęła, kierowcy grozi dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Ta sama sytuacja ma miejsce, gdy kierujący autem został kolejny raz zatrzymany za prowadzenie wozu po spożyciu alkoholu (tzw. recydywa).

Co grozi za jazdę z pijanym kierowcą?

Zgodnie z art. 96 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń: Właściciel, posiadacz, użytkownik lub prowadzący pojazd, który na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu dopuszcza [...] do prowadzenia pojazdu osobę znajdującą się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, [...] podlega karze grzywny.

Po jakim czasie alkomat nie wykryje już alkoholu?

Organizm potrzebuje około 3 godzin na spalenie 25-30 g czystego alkoholu. Żeby przetrawić etanol z kieliszka wina, organizm potrzebuje około 3 godzin, z piwa – około 2 godzin, a małego kieliszka wódki – 1 godzinę. Są to jednak szacunki uśrednione, a w praktyce na to, kiedy po spożyciu alkoholu zniknie on z organizmu i alkomat go nie wykryje, wpływa wiele dodatkowych czynników, takich jak waga ciała, metabolizm, jakość snu, tempo picia, a nawet płeć. Dlatego nie zaleca się wsiadać za kółko przynajmniej w ciągu kilku-kilkunastu godzin po spożyciu alkoholu, a przed jazdą warto sprawdzić swój stan alkomatem, aby upewnić się, że we krwi lub wydychanym powietrzu nie ma już śladu alkoholu.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/wychowanie-w-trzezwosci-i-przeciwdzialanie-alkoholizmowi-16791032https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/wychowanie-w-trzezwosci-i-przeciwdzialanie-alkoholizmowi-16791032/art-46
2. Informacja dzienna o statystykach policyjnych:
https://policja.pl/pol/form/1,Informacja-dzienna.html
3. Raporty roczne o wypadkach drogowych:
https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,Wypadki-drogowe-raporty-roczne.html
4. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19710120114/U/D19710114Lj.pdf
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf