Jak ogrzewać dom? Najlepsze wskazówki!

Zastanawiając się, jak ogrzewać dom, nie kieruj się jedynie ceną zakupu i instalacji systemu (tzw. CAPEX), ale przede wszystkim kosztem eksploatacji w sezonie (tzw. OPEX). Warto patrzeć na ten parametr w perspektywie co najmniej 10-15 lat, bo zapewnia to obraz pełnego cyklu domowego ogrzewania. Żywotność urządzeń z tej grupy zwykle mieści się w tym przedziale, więc po upływie tego czasu i tak przyjdzie Ci pomyśleć o termomodernizacji.

Przy wyborze sposobu ogrzewania nie lekceważ również własnego komfortu, który ma tu duże znaczenie. Ważne aspekty to chociażby:

• rodzaj dystrybucji ciepła – grzejniki nagrzewają się szybciej niż podłogówka, ale ta zapewnia z kolei większą stabilność przy niższych temperaturach,
• możliwość strefowania temperaturowego – pozwoli realnie obniżyć zużycie,
• obecność dodatkowych rozwiązań – np. termostatów, głowic czy smart home,
• wielkość zasobnika na wodę – jeśli system ma podgrzewać także ciepłą wodę użytkową,
• akustyka i lokalizacja urządzeń grzewczych – nie powinny zakłócać spokoju domowników.

Specyfika budynku a wybór ogrzewania

To, jak najlepiej ogrzać dom, wynika również z warunków technicznych budynku, a w szczególności z jego zapotrzebowania na ciepło. Pod tym pojęciem należy rozumieć ilość energii potrzebnej, by utrzymać wewnątrz optymalną temperaturę w sezonie grzewczym, przy uwzględnieniu strat ciepła przez ściany, dach, podłogę, okna i wentylację. Wskaźnik ten podaje się w kWh/rok w przeliczeniu na powierzchnię.

Aby uzyskać precyzyjny wynik w tym zakresie, warto przeprowadzić profesjonalny audyt energetyczny budynku. Taka usługa nie tylko przedstawi zapotrzebowanie na energię użytkową (kWh/rok) oraz wymaganą moc (kW), ale też wskaże obszary, w których dochodzi do strat przez przegrody. 

Na zapotrzebowanie na energię wpływa szereg czynników, w tym:

• izolacja ścian i mostki termiczne,
• szczelność okien i drzwi,
• wentylacja grawitacyjna lub z rekuperacją,
• bryła i powierzchnia budynku,
• klimat lokalny,
• sposób dystrybucji ciepła wewnątrz budynku,
• upodobania domowników.

Choć wiele zależy tu od indywidualnych czynników, można przyjąć pewne ogólne ramy dla różnych typów budynków, a następnie potraktować je jako punkt wyjścia do dalszych rozważań. Przyjmuje się, że zapotrzebowanie na energię może wynieść orientacyjnie:

• ok. 10-15 kWh/m²·rok w domach pasywnych,
• ok. 20-40 kWh/m²·rok w domach energooszczędnych,
• ok. 40-70 kWh/m²·rok w nowych, dobrze ocieplonych domach,
• ok. 70-100 kWh/m²·rok w starych domach po termomodernizacji,
• ok. 120-200 kWh/m²·rok w starych, nieocieplonych domach.

W kontekście specyfiki budynku przy wyborze rozwiązania grzewczego trzeba też mieć na uwadze dostęp do różnej infrastruktury. Niektóre rozwiązania mogą okazać się niemożliwe lub trudne do realizacji ze względu na:

• brak przyłącza do gazu sieciowego,
• niewystarczającą moc przyłączeniową prądu,
• brak miejsca na zbiornik LPG lub olej, a także na składzik na pellet czy drewno,
• brak możliwości wykonania przyłącza do sieci ciepłowniczej.

Przeczytaj również: Przygotuj się na sezon grzewczy. Praktyczne porady

Biorąc pod uwagę zmiany prawne zachodzące obecnie w Polsce i Europie, używanie kotła na paliwa stałe starego typu jest już nieopłacalne. Zamiast niego stosuje się ekologiczne źródła ciepła, które wpływają na środowisko w znacznie mniejszym stopniu, a przy tym działają wydajnie i z korzyścią dla domowego budżetu.

Pompy ciepła

Pompa ciepła zbiera ciepło z powietrza lub gruntu, a następnie oddaje je do instalacji w domu. System wymaga dostępu do prądu, który jednak nie jest wykorzystywany do samej produkcji ciepła, lecz do przenoszenia go. W zależności od tego, czy zdecydujesz się na zasilanie energią zieloną czy z sieci, jest to zerowo lub mało emisyjne rozwiązanie.

Do wyboru masz kilka rodzajów pomp (gruntowe, powietrzne, wodne), które należy dobrać, uwzględniając własne potrzeby, warunki techniczne budynku i posiadany budżet. Bez względu na to, którą z nich kupisz, możesz liczyć na wymierne korzyści pod postacią:

• niemal bezobsługowego charakteru,
• komfortowego sterowania ogrzewaniem bez pyłu oraz sadzy,
• cichej pracy,
• braku konieczności organizowania dostaw paliwa ani jego składowania,
• wysokiej efektywności działania, która przekłada się na niskie rachunki,
• braku spalin i ryzyka zaczadzenia czy pożaru,
• łatwej integracji z fotowoltaiką.

Ogrzewanie na pellet

Pellet jest sprasowaną biomasą drzewną i surowcem odnawialnym, bo pochodzi z rosnących drzew. O ile wybierzesz kocioł wysokiej klasy, spala się czysto i generuje niewiele pyłu. Problem ten można zresztą zniwelować niemal całkowicie poprzez filtr elektrostatyczny zamontowany na kominie.

Ważną kwestią jest tu wybór samego wysokiej jakości pelletu – niekoniecznie najtańszego, lecz takiego, który cechuje się niską wilgotnością i stałą granulacją, a przy tym prowadzi do powstania niewielkiej ilości popiołu. Musisz też wygospodarować odpowiednie miejsce na jego składowanie w sezonie zimowym (suche!) i zadbać o regularność dostaw.

Fotowoltaika a ogrzewanie elektryczne

Fotowoltaika umieszczona na dachu budynku lub gruncie tuż przy nim to sposób na produkcję zielonej, ekologicznej energii, którą później możesz wykorzystać np. do zasilania pompy ciepła czy ogrzewania elektrycznego. Odpowiednio zaprojektowany system jest w stanie zrealizować zapotrzebowanie na ciepło nawet zimą, choć warto pomyśleć o zakupie opcjonalnego magazynu ciepła. 

Przy niskim wskaźniku zapotrzebowania na ciepło połączenie fotowoltaiki z ogrzewaniem elektrycznym może okazać się korzystną opcją. Gdy masz do ogrzania większy metraż, pomyśl już raczej o pompie ciepła, która będzie pracować ekonomiczniej. 

Jak ogrzewać dom, jeśli nie masz dostępu do gazu?

Zastanawiasz się nad tym, czym ogrzać dom jak nie ma gazu, a zależy Ci na zastosowaniu kotła? Poniższe rozwiązania mogą okazać się dobrym wyborem pod kątem tak realizacji wymogów prawnych, jak komfortu obsługi i efektywności działania.

Nowoczesne kotły na paliwa stałe

W grupie kotłów na paliwa stałe powodzeniem cieszą się aktualnie te na ekogroszek i drewno. W obu przypadkach bez problemu kupisz urządzenie o niskiej klasie emisji i wysokiej sprawności. Jeśli wybierzesz wysokiej jakości paliwo o niskiej wilgotności, system może okazać się także ekonomiczny w użytkowaniu. 

Różnic między tymi dwoma rozwiązaniami można upatrywać w tym, że:

• kocioł na ekogroszek można zautomatyzować tak, by samoczynnie pobierał paliwo z podajnika, podczas gdy drewno trzeba dokładać ręcznie,
• ogrzewanie drewnem oznacza niższy koszt produkcji energii, choć i ekogroszek można dostać w przystępnych cenach,
• spalanie ekogroszku generuje więcej CO₂ i pyłów niż w przypadku drewna.

Ogrzewanie olejowe

Spalanie oleju opałowego to wydajny i stosunkowo bezproblemowy sposób na ogrzewanie budynku. Wymaga co prawda znalezienia miejsca na zbiornik i organizacji dostaw paliwa, jednak jego pobór jest w pełni zautomatyzowany. Nie musisz zatem dokładać do pieca, bo ten samoczynnie pobierze go ze zbiornika, ograniczając Twoją rolę do minimum. 

Dodatkowo taki system wykazuje pełną sprawność nawet w największe mrozy i pobiera niewiele energii elektrycznej. Prądem zasilane są tylko palnik, zapłon, elektronika sterująca, pompa/pompy obiegowe, zawory oraz ewentualny wentylator spalin i pompka kondensatu.

Olej opałowy jest paliwem kopalnym, więc przyczynia się do emisji CO₂ do atmosfery. Nie jest to zatem rozwiązanie ekologiczne. Trzeba też mieć na uwadze to, że koszty zakupu, montażu i eksploatacji systemu wypadają najczęściej drożej niż w przypadku paliw stałych.

Dowiedz się także: Kiedy zakaz ogrzewania gazem wejdzie w życie?

Szukając sposobów na to, jak najlepiej ogrzać dom, nie ograniczaj się jedynie do samego wyboru sposobu produkcji ciepła. Aby rachunki w sezonie grzewczym były optymalnie niskie bez dyskomfortu cieplnego, warto wdrożyć m.in. poniższe działania poprawiające efektywność energetyczną budynku w długiej perspektywie. Pamiętaj, że wpływają one nie tylko na ponoszone przez Ciebie koszty. Są to również sprawdzone sposoby na to, jak ekologicznie ogrzać dom. 

Termomodernizacja budynku

Termomodernizacja zmniejsza straty ciepła, a jeśli zostanie wykonana właściwie, może znacząco obniżyć zapotrzebowanie budynku na energię. Uznaje się ją za jeden z najlepszych sposobów na to, jak ogrzać dom w maksymalnie wydajny i ekonomiczny sposób. Choć wiele zależy tu od indywidualnych warunków technicznych, orientacyjna oszczędność w tym zakresie może sięgać do 20–50% przy termomodernizacji częściowej i do 40–60% przy kompleksowej.

Jakie działania mogą wchodzić w skład termomodernizacji budynku? Lista obejmuje m.in. następujące czynności:

• docieplenie stropu i dachu,
• zadbanie o szczelność powietrzną (np. ciepły montaż okien czy uszczelnienia przy gniazdkach),
• eliminacja mostków termicznych,
• docieplenie elewacji dobrane do konkretnej przegrody,
• wymiana okien i drzwi na takie o niskim współczynniku ciepła.

Sprawna wentylacja z odzyskiem ciepła

Tradycyjna wentylacja grawitacyjna wypuszcza na zewnątrz ogrzane powietrze, podczas gdy ta z rekuperacją także wykazuje skuteczność przy jego wymianie, jednak odzyskuje przy tym znaczną część energii. Dzięki temu domownicy mają dostęp do świeżego, filtrowanego powietrza przez całą dobę i nie muszą martwić się wilgocią czy nieprzyjemnymi zapachami. Z drugiej strony, wyprodukowane ciepło nie jest marnowane. Trafia na wymiennik ciepła i jest kierowane ponownie do nawiewu.

Chociaż wentylacja z odzyskiem ciepła dobrze sprawdza się jako sposób na to, jak ogrzać dom bez ogrzewania, wiele zależy od:

• doboru wymiennika do kubatury domu, aby działał wydajnie,
• szczelnych kanałów,
• regularnego serwisu systemu, w tym filtrów,
• integracji z automatyką, aby wszystko działało niemal bezobsługowo.

Inteligentne sterowanie ogrzewaniem

Inteligentne rozwiązania zapewniają wygodne sterowanie systemem ogrzewania, a jednocześnie są jednym ze sposobów na to, jak ekologicznie ogrzać dom i obniżyć rachunki. Działania z tego zakresu pomagają m.in. w zautomatyzowaniu takich kwestii, jak

• sterowanie ogrzewaniem na podstawie pogody,
• strefowanie temperatury w poszczególnych pomieszczeniach,
• ustalanie stałych harmonogramów ogrzewania,
• podtrzymywanie cyrkulacji w instalacji ciepłej wody użytkowej,
• monitoring sprawności systemu.

Co to wszystko oznacza dla właściciela nieruchomości? Nie musisz robić wszystkiego ręcznie ani nawet pamiętać o niektórych działaniach. System może, np. samodzielnie sprawdzić prognozy pogody i zaplanować działanie ogrzewania, jak również zmodyfikować harmonogram, jeśli dojdzie do niespodziewanego ocieplenia lub ochłodzenia. Gdy budynek „działa w Twoim imieniu”, proces decyzyjny jest krótki, a wielu problemów nawet nie zauważasz, bo zostają rozwiązane w zarodku, zanim zwrócisz na nie uwagę.

Sprawdź też: Dofinansowanie wymiany pieca – jak skorzystać z dotacji?

To, czym ogrzać dom jak nie ma gazu, to tylko jedna z kwestii krążących po głowie właściciela nieruchomości. W zapewnieniu ochrony domu jednorodzinnego (w tym także instalacji grzewczych) przed różnego rodzaju zdarzeniami losowymi powodującymi szkody, pomoże ubezpieczenie nieruchomości.

W LINK4 systemy ogrzewania (niezależnie od wybranego rozwiązania) są traktowane jako elementy stałe domu jednorodzinnego i objęte ochroną ubezpieczeniową na takiej samej zasadzie, jak ściany, strop czy dach. To samo dotyczy też kolektorów słonecznych i fotowoltaicznych zamontowanych na dachu lub na ścianach domu jednorodzinnego, izolacji cieplnych czy nawet grzejników. Kupując ubezpieczenie, chronisz się zatem także przed finansowymi skutkami szkód, które mogą dotknąć dom wraz z elementami stałymi. Twojej uwadze polecamy w szczególności ubezpieczenie mienia od pożaru i innych zdarzeń losowych. W tym przypadku ochrona ubezpieczeniowa obejmuje szkody powstałe wskutek następujących zdarzeń losowych:

• pożar,
• uderzenie pioruna,
• przepięcie,
• eksplozja i implozja,
• uderzenie i upadek statku powietrznego,
• silny wiatr,
• grad,
• pękanie mrozowe,
• zalanie (w tym przez osoby trzecie),
• trzęsienie, obsunięcie i zapadanie ziemi,
• lawina,
• napór śniegu,
• dym i sadza,
• uderzenie pojazdu mechanicznego,
• fala dźwiękowa,
• upadek drzew i masztów,
• wandalizm.

Jeśli zależy Ci na ochronie od skutków większej liczby zdarzeń (wszystkich możliwych poza tymi, które zostały z niej wprost wyłączone), postaw na ubezpieczenie mienia od wszelkich zdarzeń. Warto mieć przy tym na uwadze, że ochronie ubezpieczeniowej nie podlegają szkody wynikające z awarii, wady fabrycznej czy problemu, do którego doprowadziło zwykłe wyeksploatowanie.

Wiesz już, jak najlepiej ogrzewać dom, aby zapewnić domownikom optymalny komfort cieplny i maksymalnie obniżyć wiążące się z tym koszty. Kluczową kwestię stanowi wybór odpowiedniego systemu grzewczego, który powinien odpowiadać specyfice budynku i Twoim indywidualnym potrzebom. 

Nie zapominaj też o innych czynnikach wpływających na wysokość rachunków w sezonie grzewczym. Wykonanie działań z zakresu termomodernizacji czy montaż wentylacja z odzyskiem ciepła to sposoby na to, jak ogrzać dom bez ogrzewania. Z kolei inteligentne sterowanie ogrzewaniem przynosi korzyści nie tylko na polu finansowym, bo wpływa też na Twój komfort podczas obsługi systemu.

Myśl o tym, jak tanio ogrzać dom, nie powinna przysłaniać Ci głównego celu, jakim jest zapewnienie domownikom komfortu i poczucia bezpieczeństwa na co dzień. W tym obszarze pomocny okaże się również zakup ubezpieczenia domu – takiego, w przypadku którego zakres ochrony ubezpieczeniowej obejmie także elementy wybranego systemu ogrzewania.

Zobacz też: Ubezpieczenie domu mieszkania Sosnowiec, Ubezpieczenie domu mieszkania Stalowa Wola

Aby sprawdzić jego cenę, skorzystaj z kalkulatora online. Możesz też zadzwonić na infolinię, wybierając numer 22 444 44 23, lub spotkać się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz również: Jak uzyskać dofinansowanie pompy ciepła?

Jaki system ogrzewania będzie najbardziej ekonomiczny dla domu o powierzchni 150 m²?

Dobrym sposobem na to, jak tanio ogrzać dom o takiej powierzchni, może być powietrzna pompa ciepła współpracująca z ogrzewaniem niskotemperaturowym, zwłaszcza gdy dom ma fotowoltaikę. W słabiej ocieplonych budynkach bez gazu konkurencyjny bywa kocioł na pellet. Gdy jest tanie przyłącze gazowe i istniejąca instalacja grzejnikowa, kocioł kondensacyjny ma niski koszt wejścia i przewidywalne wydatki.

Czy pompa ciepła jest skuteczna podczas silnych mrozów?

Tak, nowoczesne pompy powietrze–woda pracują nawet przy około −20 °C, choć spada wtedy ich moc i sprawność. Sprawdzają się zatem jako sposób na to, jak najlepiej ogrzewać dom podczas mrozów. Komfort zapewnia właściwy dobór urządzenia, niska temperatura zasilania instalacji oraz ewentualne źródło szczytowe poniżej punktu biwalentnego. Pompy gruntowe są jeszcze stabilniejsze zimą.

Ile można zaoszczędzić rocznie dzięki termomodernizacji domu?

Częściowa termomodernizacja zwykle zmniejsza zużycie energii o 20–50%, a kompleksowa o 40–60%. Przykładowo dom zużywający 15 000 kWh może zejść do około 9 000 kWh, co daje około 6 000 kWh oszczędności rocznie. Przekłada się to bezpośrednio na niższe rachunki niezależnie od źródła ciepła.

Czy do instalacji kotła na pellet potrzebne są specjalne pozwolenia?

Zwykle nie jest wymagane pozwolenie na budowę, ale trzeba spełnić lokalne przepisy, w tym uchwały antysmogowe i wymagania kominiarskie oraz PPOŻ. Zgłoszenie może być potrzebne przy modyfikacji komina lub budowie magazynu paliwa. Kocioł musi spełniać aktualne normy emisyjne i być odebrany przez kominiarza.

W jaki sposób inteligentne termostaty pomagają obniżyć rachunki za ogrzewanie?

Szukając sposobu na to, jak ogrzać dom w wydajny sposób, warto zwrócić uwagę na inteligentne termostaty. Utrzymują one komfort przy możliwie najniższej temperaturze zasilania, unikając przegrzewania pomieszczeń. Pracują według stref i harmonogramów, reagują na nieobecność, otwarte okna i pogodę, co ogranicza zbędną pracę źródła ciepła. W dobrze skonfigurowanych domach pozwalają zwykle zaoszczędzić kilkanaście procent rocznie.